Pieternel Dijkstra over haar nieuwste boek 'Effectiever studeren'
Als docent en afstudeerbegeleider in het HBO en WO zie ik veel studenten worstelen met hun studie. Ze ervaren studiestress, een gebrek aan motivatie en/of halen slechte cijfers terwijl ze heel intelligent zijn. Veel van deze problemen komen voort uit het feit dat veel studenten nooit effectief hebben leren studeren. Men ‘doet maar wat’ of vertrouwt op manieren van leren die men gebruikte op de middelbare school. Maar die schieten vaak te kort doordat er in het hoger onderwijs veel hogere eisen aan het studeren worden gesteld.
Veel van dit geworstel is overbodig als studenten weten hoe ze moeten studeren. Inzicht in leerstrategieën en hoe deze in te zetten vormt daarvoor de basis. Leerstrategieën zijn concrete manieren van leren die het studeren zo soepel mogelijk laten verlopen. Uit onderzoek blijkt dat er 14 van deze leerstrategieën zijn. Naarmate studenten deze leerstrategieën effectiever inzetten in hun studie zijn ze gemotiveerder en presteren ze beter. Leg je studenten de leerstrategieën voor, dan roept dat enerzijds herkenning op (‘He, dat doe ik al’) maar ervaren studenten ook veel eye-openers (‘Er is nog veel wat ik anders en beter kan doen’). Ze ontdekken manieren van leren die ze eerder nooit gebruikten, inclusief manieren om hun motivatie te vergroten.
In het trainen van studenten in het gebruik van leerstrategieën spelen docenten, studiecoaches en andere onderwijsprofessionals een belangrijke rol. Voornamelijk voor hen is het boek ‘Effectiever studeren in het hoger onderwijs’ dan ook geschreven. Enerzijds kunnen zij studenten met studieproblemen trainen in het effectief hanteren van leerstrategieën, bijvoorbeeld in workshops of een-op-een-coaching. Het boek kan daarbij als input dienen. Onderwijsprofessionals kunnen ook de instructies, oefeningen, en werkvormen uit het boek opnemen in hun lessen. Op die manier worden alle studenten gestimuleerd om leerstrategieën in te zetten. Wat ik zie is dat dit doorgaans zorgt voor (nog) betere en leukere lessen. Het houdt de aandacht van studenten beter vast, zet ze aan het werk en brengt variatie en dynamiek in de les. Daarbij moet het zweet natuurlijk wel op de juiste rug staan. Vaak kun je als docent met relatief weinig moeite - het stellen van een paar gerichte vragen of het geven van een heldere instructie – studenten al lekker aan het werk zetten met leerstrategieën. Het voorkomt ook dat je als docent moet gaan lopen trekken aan studenten, wat vaak veel energie kost. De bedoeling van het boek is dan ook niet alleen om studenten effectiever te laten studeren maar ook om het werk van onderwijsprofessionals effectiever en leuker te maken.
Over Pieternel Dijkstra
Dr. Pieternel Dijkstra is sociaal psycholoog, wetenschappelijk onderzoeker, auteur en docent in het hoger onderwijs.