Boom LVS Begrijpend Lezen

Ja, alle leerlingvolgsysteemtoetsen zijn voor alle groepen (3 t/m 8) goedgekeurd door de Expertgroep Toetsen PO. De inspectie ziet erop toe dat de scholen enkel door de Expertgroep goedgekeurde leerlingvolgtoetsen gebruikt. De enige uitzondering hierop zijn leerlingvolgtoetsen die voor de invoering van het Toetsbesluit reeds een COTAN beoordeling hadden. Alle toetsen van het Boom LVS zijn conform bovenstaande regeling (en dus door de Expertgroep en/of de COTAN) goedgekeurd.

Bekijk via deze link de Expertgroep-beoordeling van de Boom LVS-toets Rekenen-Wiskunde, de Boom LVS-toets Spelling, de Boom LVS-toets Technisch Lezen en de Boom LVS-toets Hoofdrekenen. 

Bekijk via deze link de COTAN-beoordeling van de Boom LVS-toets Begrijpend Lezen.

Het Boom LVS is eindtoetsonafhankelijk. Álle eindtoetsen sluiten dus aan bij het Boom LVS.   

De Boom LVS-toetsen zijn op dit moment beschikbaar op papier, maar binnenkort ook digitaal. We vinden het belangrijk dat je zelf kunt kiezen tussen digitaal of op papier toetsen, zodat je de vrijheid hebt om te kiezen voor de vorm die het beste past bij jouw leerlingen, school en toetsvisie. Deze keuzevrijheid biedt de mogelijkheid om jouw toetsvisie in te vullen op een manier die écht bij je past.

Papieren toetsen

Leerlingen ervaren tijdens het maken van een toets de rust van papier. Daarnaast is het lezen van teksten op papier voor veel leerlingen prettig. Het zorgt voor overzicht en leerlingen hebben de mogelijkheid om terug te bladeren en de opgaven nog eens door te nemen. 

Digitaal toetsen

Het is fijn dat leerlingen digitaal vaardig worden. Sommige leerlingen geven nu al een voorkeur aan digitaal werken. Uiteraard kunnen leerlingen hun antwoorden ook digitaal opnieuw doornemen. Omdat het proces minder foutgevoelig en meer geautomatiseerd is, zitten er voor de leerkracht ook voordelen aan digitaal toetsen.

Kinderen moeten alle mogelijkheden krijgen om zich optimaal te ontwikkelen en uit zichzelf te halen wat in hen zit. Daarom zijn wij heel voorzichtig met het geven van een voorlopig advies in de onderbouw. We tonen dan ook pas vanaf groep 6 het referentieniveau op het individuele rapport. Om de ontwikkeling van leerlingen te volgen, kun je in alle groepen, en dus ook in de onderbouw,  individuele groeigrafieken maken op basis van DLE of vaardigheidsscore. Deze grafieken geven je inzicht in de groei en daarmee in de ontwikkeling van jouw leerlingen.

Bekijk een voorbeeld van een individueel overzicht op basis van DLE.

Bekijk een voorbeeld van een individueel overzicht op basis van de vaardigheidsscore.

Klopt de groei niet met de verwachtingen die je van een leerling hebt? Maak dan een verdiepende analyse, zodat je specifiek weet met welke onderdelen van een vaardigheid een leerling moeite heeft en hier in je onderwijs op kunt focussen. Bekijk een voorbeeld van een individueel rapport inclusief verdiepende analyse.

Bij de instructievideo’s staat een video waarin wordt uitgelegd hoe je een groeigrafiek of verdiepende analyse maakt.

Op dit moment zijn we bezig met het digitaliseren van de Boom LVS-toetsen. De eerste toets, de Boom LVS-toets Begrijpend Lezen is al digitaal beschikbaar; Rekenen-Wiskunde en Spelling volgen in 2021. Ben je benieuwd naar de nieuwe toetsen en wil je als eerste kennismaken? Houd onze pagina met pilots en normeringsonderzoeken in de gaten. 

Nee, hiervoor is geen toestemming nodig. Toetsen uit een leerlingvolgsysteem (LVS) horen bij het onderwijs en zijn uitsluitend bedoeld om de voortgang in het leren vast te stellen. Dergelijke toetsen neemt de school af als wezenlijk deel van het onderwijs en daarom hoeft daarvoor geen toestemming te worden gevraagd. Zou naast de LVS-toets ook een IQ-test worden afgenomen dan dient daarvoor wel toestemming te worden gevraagd. Dan gaat het namelijk niet alleen meer om de voortgang in het leren.

Af en toe krijgen we de vraag hoe lang testgegevens van een cliënt in een dossier bewaard moeten en mogen blijven en wie inzage mag hebben in welk(e) onderdelen van een dossier. Een ingewikkelde vraag waarop de Nederlandse Vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO) in haar wegwijzer antwoord geeft. Je vindt daar alle informatie over de rechten en plichten rondom het dossier in de jeugdhulpverlening. Er is geen specifieke wegwijzer voor het onderwijs. Mocht deze er ook komen, dan zullen we daarnaar verwijzen.

Boom uitgevers Amsterdam vindt privacy belangrijk en heeft het ‘Convenant Digitale Onderwijsmiddelen en Privacy – Leermiddelen en toetsen’ ondertekend. Lees het Convenant in 10 punten samengevat en onze Privacy Policy.

Ja, de OSO-codes van de Boom LVS-toetsen zijn in ParnasSys beschikbaar. Landelijk genormeerde toetsen hebben een zogenoemde OSO-code. Deze codes worden gebruikt om toetsresultaten van een leerling uit te wisselen, onder andere wanneer een leerling van de basisschool naar het voortgezet onderwijs gaat of wanneer een leerling van basisschool verandert. Hierdoor kunnen de toetsresultaten van leerlingen dus makkelijk en betrouwbaar worden overgedragen naar andere (leerlingvolg)systemen in het basis- en het voortgezet onderwijs, indien dit systeem ook de OSO-codes hanteert.

Het Toetsboekje bestaat uit vijf toetsen. De blokken worden van elkaar gescheiden door een ‘voorblad’, waarop het nummer van de groep is vermeld. Voor elk leerjaar is één toets ontwikkeld.

De Boom LVS-toets Begrijpend Lezen is in te zetten vanaf groep 4, maar dit mag ook later. De keuze hiervoor is dat leerlingen op school pas in groep 4 beginnen met het leren begrijpen van teksten. In groep 3 leren kinderen immers pas (technisch) lezen.

De toets is genormeerd op leerlingen die de toets zelf hebben gelezen. Als je de toets zou gaan voorlezen, kun je de normen niet meer betrouwbaar hanteren.

Ons advies is dan ook om de leerling de toets toch zelf te laten lezen en bij de interpretatie van de uitslag rekening te houden met de dyslexie van de leerling. Zie verder het antwoord op de vraag ‘Hoe neem ik de Boom LVS-toets Begrijpend Lezen af bij leerlingen met dyslexie’.

De ervaring van scholen die de Boom LVS-toets Begrijpend Lezen inzetten leert dat de toets voor de meeste dyslectische leerlingen prima te maken is. Dit komt niet alleen omdat de lengte van de teksten zo beperkt mogelijk is gehouden, maar hoofdzakelijk doordat bij deze toets geen tijdslimiet geldt: leerlingen (dyslectisch of niet) mogen er (binnen een redelijke termijn) zo lang aan werken als nodig is. Geef leerlingen dus voldoende gelegenheid om op de toets te laten zien wat zij kunnen. Hiermee wordt het voornaamste deel van de handicap weggenomen. Aanvullend hierop mogen dyslectische leerlingen de toets in meerdere delen maken, dus verspreid over een aantal opeenvolgende dagen of dagdelen.

Voorlezen is geen optie (zie de vraag ‘Mag je bij leerlingen met een Dyslexieverklaring de toets voorlezen?’). Je mag de leerling wel apart nemen en hem/haar de toets zelf hardop laten lezen, zodat je inzicht krijgt in de (on)mogelijkheden van de leerling: je bent er dan bij, maar helpt niet, en gebruikt jouw observatie bij de interpretatie van het resultaat.

Voor dyslectische leerlingen is er ook een vergrote versie van het Testboekje beschikbaar. Deze is te bestellen via klantenservice@boomtestonderwijs.nl.

We volgen hier de adviezen van Dyslexie Centraal: houd in principe voor alle leerlingen dezelfde, voorgeschreven afnamewijze aan. Immers, als de afnamewijze van de toets of de normering wordt aangepast, kan dit invloed hebben op de betekenis en de vergelijkbaarheid van de toetsscore. Het doel van de afname is primair om de vaardigheid van de leerling van het begrijpend lezen vast te stellen om op basis daarvan het onderwijsaanbod te bepalen.

Er kunnen desondanks redenen zijn om toch te kiezen voor aangepast toetsen, bijvoorbeeld bij leerlingen met ernstige dyslexie. Het is van belang om hierbij een zorgvuldige en verantwoorde afweging te maken over het doel waarvoor je de toets wilt inzetten en de benodigde informatie over het niveau van de leerling die het al dan niet aangepast toetsen oplevert. Toetsafname zonder aanpassing levert informatie op over de voortgang of het niveau van de leerling ten opzichte van de normgroep. Soms scoren leerlingen met dyslexie vanwege hun technische leesprobleem echter zo laag (en blijvend laag) ten opzichte van de norm dat de zo behaalde toetsscore niet echt informatief (meer) is.

Een aangepaste toetsafname levert weliswaar geen normgerelateerde informatie op maar geeft wel mogelijk zicht op individuele voortgang van de leerling ten opzichte van het eigen niveau bij een eerdere toetsafname. Aangepast toetsen kan ook zicht geven op het effect van de aanpassing en duidelijk maken waartoe de leerling met hulp van de aanpassing wel in staat is. Op die manier krijg je ook zicht op welke aanpassing beter werkt bij deze leerling. Een goed voorbeeld hiervan is de inzet van ondersteuning door voorleessoftware bij begrijpend lezen.

Op het moment dat er sprake is van zeer ernstige dyslexie is het te beargumenteren dat je bij deze betreffende leerling de begrijpend leestoets met ondersteuning laat afnemen. Op deze manier wordt het ernstige tekort aan technische leesvaardigheid gecompenseerd, waardoor beter zicht kan komen op de mate van tekstbegrip die de leerling kan behalen met inzet van de ondersteuning. Dit kan met name relevant zijn als duidelijk is dat de leerling met ernstige dyslexie naar verwachting ook in het vervolg van de schoolloopbaan gebruik zal moeten blijven maken van ondersteuning bij het lezen van teksten. Het is dus niet zo dat er helemaal geen voorleessoftware mag worden gebruikt bij de afname van een toets begrijpend lezen, maar het is wel belangrijk om te beseffen dat het de meetpretentie van de toets wel beïnvloedt. Het is daarom van belang om de aangepaste afnamecondities altijd goed vast te leggen, zodat de behaalde resultaten - óók op een later moment - op een juiste manier geïnterpreteerd kunnen worden.

Voor slechtziende leerlingen is een vergroot toetsboekje beschikbaar (te bestellen via klantenservice@boomtestonderwijs.nl; op dit moment is er voor blinde leerlingen nog geen gebrailleerd materiaal beschikbaar).

Bij afname van de Boom LVS-toets Begrijpend Lezen geldt geen tijdslimiet: leerlingen (slechtziend of niet) mogen er (binnen een redelijke termijn) zo lang aan werken als nodig is. Geef leerlingen dus voldoende gelegenheid om op de toets te laten zien wat zij kunnen.

Voldoet bovenstaande niet voor jouw leerling? Overleg dan met de (ambulant) begeleider van Visio/Bartiméus over de best passende oplossing.

De Boom LVS-toets Begrijpend Lezen is opgenomen in de Regeling screenings- en testinstrumenten lwoo en pro schooljaar 2022–2023 en mag dus worden ingezet voor verwijzing naar het leerwegondersteunend en het praktijkonderwijs.

Voor alle Boom LVS-toetsen* zijn parallelle versies beschikbaar. De A- en B-versie van elke toets zijn gelijkwaardig aan elkaar.

Dit betekent dat het psychometrisch gesproken niet uitmaakt welke versie je bij een leerling afneemt. De versies zijn zodanig geconstrueerd dat ze even moeilijk zijn. In de praktijk blijkt soms de ene versie net iets moeilijker of makkelijker te zijn dan de andere versie, maar voor deze verschillen is gecorrigeerd in de berekening van de vaardigheidsscore en daarmee ook voor de uiteindelijke normscores. 

Op deze manier is het eenvoudig om opbrengstgericht werken: uit de diagnostische analyses blijkt welke hoofd- en subdomeinen een leerling goed beheerst en wat een leerling minder goed beheerst. Hier kun je vervolgens je lesaanbod op aanpassen. In een later stadium kun je dan met de tweede versie van de toets (dit kan zowel de A- of B-versie zijn) controleren in hoeverre de leerling de behandelde lesstof beheerst.  

*Met uitzondering van de toets Begrijpend Lezen. Deze is alleen voor scholen met een abonnement op het Boom LVS beschikbaar. Heeft u geen abonnement? Kies dan altijd voor versie A als u de toets gaat invoeren in het Boom testcentrum.

De algemene handleiding en verschillende stappenplannen met informatie over het maken van een account, het scoren en normeren van toetsen of het terug en vooruit toetsen met de Boom LVS-toetsen vind je hier. 

In dit stappenplan lees je hoe je een toets scoort en normeert in het Boom testcentrum. 

Om een toets te scoren en normeren heb je zogeheten credits nodig. Hieronder lees je hoe je credits aanschaft en activeert.

Stap 1. Schaf via www.boomtestonderwijs.nl credits aan voor de test waarvan je gebruik wilt maken. Heb je een abonnement op het Boom LVS? Dan hoef je geen credits aan te schaffen. Bij dit abonnement zitten de credits om onbeperkt te normeren inbegrepen.

De wijze waarin je de credits ontvangt, verschilt per test (zie tabel 7.1 in de Handleiding). Wanneer je onvoldoende normeringen beschikbaar hebt in het Boom testcentrum, kun je direct in het Boom testcentrum credits bestellen. Klik op 'Bestel credits’.

Stap 2. Bestel credits in de webshop.

Stap 3. Nadat je jouw bestelling hebt voltooid ontvang je een mail met een token. Dit token dien je in het Boom testcentrum in te wisselen voor credits.

Stap 4. Om de door jou aangeschafte credits te activeren ga je in het Boom testcentrum via ‘Beheer’ naar ‘Credits beheren’. Voer het token in en klik op de rode knop ‘Token inwisselen’. De credits zijn nu geactiveerd en verschijnen in het overzicht onder ‘Beschikbare credits’. In het Boom testcentrum heeft elke toets zijn eigen credits. Hoeveel credits er nodig zijn om één afname te normeren, verschilt per toets. Je kunt het aantal beschikbare credits zien bij ‘Aantal credits beschikbaar’, en het aantal beschikbare normeringen bij ‘Aantal normeringen beschikbaar’.

Je kunt in het Boom testcentrum een export in Excel maken van alle genormeerde scores in het Boom testcentrum. Dit kan alleen als je de toets gescoord en genormeerd hebt. In dit stappenplan lees je hoe je een toets scoort en normeert.

Om de genormeerde scores vervolgens te exporteren ga je naar het tabblad 'Genormeerd'. Hier vink je de leerlingen en de bijbehorende toetsen aan die je geëxporteerd wilt hebben. Klik vervolgens op de rode knop [Scores exporteren]. Kies als exportformaat Excel. Het Excel krijg je als aparte download. Let op: je kunt alleen scores van meerdere leerlingen exporteren als ze dezelfde test hebben gemaakt.

Op initiatief van Stichting Kennisnet is er de afgelopen jaren samen met de diverse partijen in de onderwijsketen gewerkt aan een geavanceerde koppeling: UWLR (Uitwisseling Leerlinggegevens en Resultaten). Met deze standaard kunnen gegevens veilig tussen een educatieve applicatie als het Boom testcentrum en een leerlingadministratiesysteem worden uitgewisseld. Op de site van Edustandaard vind je hierover meer informatie. 

Met de UWLR-koppeling worden het Boom testcentrum en het leerlingadministratie- of informatiesysteem (LAS) of de dashboardapplicatie aan elkaar gekoppeld. Je normeert, rapporteert en analyseert Boom LVS-volgtoetsen, de TTA en/of het PI-dictee in het Boom testcentrum. Met de UWLR-koppeling worden de toetsresultaten vervolgens automatisch overgezet naar het LAS of de dashboardapplicatie. Zo profiteer je van de volledige mogelijkheden van beide applicaties, maar voorkom je dubbel werk. Lees hieronder welke mogelijkheden de verschillende applicaties op dit moment bieden.

ParnasSys (Topicus): sinds december 2019 zijn het Boom testcentrum en ParnasSys via UWLR gekoppeld. Wil je gebruik maken van deze koppeling of wil je er meer over weten? Lees in deze handleiding hoe je de koppeling zelf opzet of neem contact op met onze Klantenservice.

ESIS (Rovict): sinds november 2020 zijn het Boom testcentrum en ESIS via UWLR gekoppeld. Voorlopig blijft het ook nog mogelijk om de (genormeerde!) DLE-score van een aantal Boom LVS-toetsen in ESIS in te voeren. Wil je gebruik maken van deze koppeling of wil je er meer over weten? Lees in deze handleiding hoe je de koppeling zelf opzet of neem contact op met onze Klantenservice.

FocusPO (HELDER Onderwijsadvies): sinds begin april 2021 zijn het Boom testcentrum en FocusPO via UWLR gekoppeld. Wil je gebruik maken van deze koppeling of wil je er meer over weten? Lees in deze handleiding hoe je de koppeling zelf opzet of neem contact op met onze Klantenservice.

Plaatsingswijzer: sinds januari 2018 zijn de Boom LVS-toetsen die voor de Plaatsingswijzer relevant zijn, opgenomen in de Plaatsingswijzer (sinds begin 2022 niet meer o.b.v. genormeerde percentielscores, maar o.b.v. genormeerde vaardigheidsscores). Wil je hier meer over weten? Neem contact op met onze Klantenservice.

SchoolOAS (Dotcomschool): sinds het schooljaar 2016/2017 waren het Boom testcentrum en SchoolOAS via UWLR gekoppeld. Eind april 2021 heeft Dotcomschool aan alle aangesloten scholen/besturen en koppelpartners aangegeven per direct te zullen stoppen met alle ontwikkelingen aan SchoolOAS. Het LAS is per eind december 2021 uitgefaseerd. Dotcomschool heeft de aangesloten scholen en besturen begeleid met de overgang naar een ander LAS. Wil je hier meer over weten? Neem contact op met de Klantenservice van Dotcomschool.

Schoolkr8 (voorheen DrieDeePlus): Sinds april 2022 zijn Schoolkr8 en het Boom testcentrum gekoppeld. De handleiding voor de koppeling opent via deze link. Wil je hier meer over weten? Neem contact op met onze Klantenservice.

Eduscope (Unilogic): sinds november 2019 voert Eduscope een voorbereidend onderzoek uit dat voor deze koppeling noodzakelijk is. Na afronding daarvan zal duidelijk zijn wanneer Eduscope gereed is om de koppeling met het Boom testcentrum te maken.

Leeruniek: stand sinds oktober 2020: door technische problemen aan de kant van Leeruniek loopt de aangekondigde koppeling tussen Boom en Leeruniek helaas nog steeds vertraging op. Het is onduidelijk wanneer Leeruniek verwacht meer zicht te hebben op de planning.

Leerwinst (Dotcomschool): stand maart 2022: Dotcomschool stopte (zie boven) met haar LAS, SchoolOAS, maar gaat door met de ontwikkeling van Leerwinst. Boom en Dotcomschool zijn in overleg over de mogelijkheden van een koppeling.

TOP dossier (Dotcomschool): stand maart 2022: Dotcomschool stopte (zie boven) met haar LAS, SchoolOAS, maar gaat door met de ontwikkeling van TOP dossier. Boom en Dotcomschool zijn in overleg over de mogelijkheden van een koppeling.

Volglijn: stand maart 2022: Volglijn heeft de koppeling met het Boom testcentrum ingebouwd. Volglijn en Boom gaan in maart testen of alle data goed doorkomen en in Volglijn op de juiste manier worden getoond. Wil je hier meer over weten? Neem contact op met onze Klantenservice.

Staat jouw LAS of dashboard hier niet bij? Laat het ons weten, zodat wij contact met de betreffende applicatie kunnen opnemen.

Om te kunnen bepalen of je als school met jouw leerlingen voldoende resultaat boekt en of dus voldoende leerlingen de referentieniveaus beheersen, kijkt de inspectie naar het percentage leerlingen dat op de eindtoets 1F- of 1S/2F-niveau behaalt.

Op basis van de resultaten van het LVS kan al een inschatting worden gemaakt van de eind groep 8 te behalen referentieniveaus . Dit noemen we de indicatie referentieniveau eind groep 8 en tonen we op het groepsrapport bij de Boom LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde, Begrijpend Lezen en Spelling.

Op het groepsrapport wordt de indicatie referentieniveau eind groep 8 (afgekort als RN*) rechts naast het behaalde referentieniveau (RN) in percentages getoond. Tussen de haakjes staat het aantal leerlingen van wie dat niveau wordt verwacht.

Op het individueel rapport wordt het behaalde referentieniveau (RN) getoond. Op het groepsrapport worden zowel het behaalde referentieniveau als de indicatie referentieniveau eind groep 8 getoond. Dat is een bewuste keuze. De indicatie referentieniveau eind groep 8 is een gegeven dat je als leerkracht met een zekere voorzichtigheid zult (willen) interpreteren en waarnaar je met beleid zult (willen) handelen. Het groepsoverzicht biedt een genuanceerd beeld van hoe de groep er als geheel voor staat; de door de inspectie gevraagde gegevens kunnen bovendien op deze manier gemakkelijk worden aangeleverd.

Wil je toch een individuele indicatie? Op het groepsrapport vind je onder het kopje ‘Leerlingoverzicht’ voor iedere leerling het behaald referentieniveau (RN) en de indicatie referentieniveau eind groep 8 (RN*).

In de groepsrapporten die je in het Boom testcentrum kunt opvragen, wordt vanaf groep 6 naast het behaalde referentieniveau (RN) ook het eind groep te verwachten referentieniveau (RN*) gerapporteerd.

Hoe kun je dat gegeven interpreteren? Hoe bepaal je de ambitie?

In de huidige versie van de Gebruikershandleiding & Verantwoording van de Boom LVS-toets Begrijpend Lezen is er nog geen tabel opgenomen met de Cesuren van de referentieniveaus 1F en 2F. Daarom geven we deze hier: de ondergrens voor niveau 1F is 6.25; voor 2F 7.50.

De ondergrens is de minimale vaardigheidsscore die behaald moet zijn voor het betreffende referentieniveau.

In dezelfde Gebruikershandleiding & Verantwoording is op pagina 81 e.v. wel Bijlage IV ‘Verwachte vaardigheidsgroei’ opgenomen. Daar zie je (verticaal) wat per DL de gemiddelde vaardigheidsscore is en (horizontaal) wat vanaf die DL per onderwijsmaand de groei in vaardigheidsscore is die je gemiddeld mag verwachten.

Je kun daar aflezen dat de ondergrens van het 1F-niveau tussen DL = 41 en 42 ligt en zo kun je nagaan hoe ver de leerling of de groep op het betreffende toetsmoment van deze ondergrens af staat.

De tabel in de Bijlage kun je ook gebruiken bij het bepalen van de leerling-, klas- of schoolambitie voor de vaardigheid Begrijpend Lezen.

Nee, op dit moment heeft ParnasSys nog geen ruimte om het indicatie referentieniveau eind groep 8 (RN*) te tonen. Heeft u hier meer vragen over, dan kunt u contact opnemen met de Servicedesk van ParnasSys.

Scholen op de kaart publiceerde op 12 november 2021 deze uitleg.

Doe er je voordeel mee!

Bekijk ook ons artikel 'Vier dingen over referentieniveaus die je moet weten'.