PI-dictee (normering 2019)

Het PI-dictee is een spellingtoets waarmee de vaardigheid in het schrijven van woorden wordt onderzocht. Deze toets heeft de afgelopen jaren zijn bruikbaarheid ruimschoots bewezen. Het dictee wordt ingezet als onderdeel van het leerlingvolgsysteem, maar ook voor de individuele diagnostiek van kinderen met spellingproblemen. Het PI-dictee heeft twee parallelvormen, versie A en versie B. Deze twee parallelvormen zijn ontwikkeld om de inzetbaarheid van het dictee in een doorlopend leerlingvolgsysteem te vergroten. 

Logische volgorde spellingcategorieën

De woorden en spellingcategorieën zijn geordend in de volgorde waarin deze categorieën in het algemeen op de basisschool worden aangeleerd. Dit betekent dat sommige categorieën, bijvoorbeeld sch-, in het dictee al snel aan de orde komen, terwijl andere categorieën pas op een hoger niveau voorkomen. Sommige taal- of spellingmethodes hanteren een enigszins afwijkende volgorde. Bij de interpretatie van de resultaten van het PI-dictee is het daarom belangrijk om rekening te houden met de taal- of spellingmethode waarmee een leerling werkt of heeft gewerkt.

De woorden van het PI-dictee worden bij afname in een zin aangeboden. De zin wordt eerst volledig voorgelezen en daarna afzonderlijk nog eens het woord dat moet worden geschreven.

Behoort een leerling tot de 10% zwakste spellers of niet?
Voor de doorverwijzing naar dyslexieonderzoek wil je beschikken over de indicatie of een leerling tot de zwakste 10% (E-niveau) of de bovenste 90% hoort. Deze indicatie is sinds kort aan het diagnostische rapport toegevoegd en kun je nu dus makkelijk raadplegen.

T-score op diagnostische rapporten
Het Nationaal Kwaliteitsinstituut Dyslexie (NKD) werkt in hun landelijke database met T-scores. Deze staan ook op de individuele diagnostische rapporten van het PI-dictee. We vermelden daarnaast nog het 80%-betrouwbaarheidsinterval van deze T-score. Zo kun je eenvoudig de scores op de juiste manier bij het NKD aanleveren.

Zowel de 10%-grens als de diagnostische T-score worden met terugwerkende kracht op de rapporten vermeld

Kies zelf het best passende afnamemoment

Het PI-dictee is, zoals dat heet, continu genormeerd. Dit betekent dat je de toets flexibel kunt inzetten en in (vrijwel) elke maand van het schooljaar kunt afnemen. Bekijk het afnameschema van het PI-dictee. 

Het PI-dictee inzetten als diagnostisch instrument

Wanneer het PI-dictee als diagnostisch instrument wordt ingezet, zal dat in de regel individueel of in een kleine groep plaatsvinden. Dan gelden onderstaande richtlijnen.

Instapniveau

Wanneer het dictee bij een leerling voor de eerste maal wordt afgenomen, dan begint u bij blok 5 en gaat u net zolang door tot de afbreekscore is bereikt. Wanneer het dictee al eerder is afgenomen, bijvoorbeeld als het dictee is opgenomen in een leerlingvolgsysteem, dan kunt u beginnen na het laatste blok waarin bij de vorige afname geen enkele fout werd gemaakt. Bijvoorbeeld, als een leerling bij de vorige afname in blok 5 en 10 geen enkel woord fout schreef, dan kunt u bij de volgende afname beginnen met blok 15. Tenzij er evidente redenen zijn om te betwijfelen dat een leerling de spelling van de eerder foutloos geschreven woorden nog beheerst, bijvoorbeeld door langdurige afwezigheid op school.

Afbreekscore

Ieder blok bestaat uit 15 woorden. De afname van het dictee wordt afgebroken na het blok waarin minder dan 8 woorden goed zijn geschreven. Heeft een leerling 8 of meer woorden van een blok goed geschreven dan gaat u verder met de afname van het volgende blok. Bij groepsgewijze aanbieding betekent dit dat niet alle leerlingen gelijktijdig hoeven te stoppen.

Het is overigens geen probleem wanneer bij een leerling om organisatorische redenen een blok meer wordt afgenomen dan strikt nodig is. Soms kan het laten schrijven van te moeilijke woorden extra informatie geven over de spellingvaardigheid. Stoppen voordat de afbreekscore is bereikt geeft wel een probleem; het is dan niet meer mogelijk het spellingsniveau van de leerling goed te bepalen.

Bij een individuele afname is het gemakkelijk vast te stellen wanneer de afbreekscore is bereikt. Bij afname bij een groep leerlingen is dit minder eenvoudig. Soms kan het daarom handig zijn de afname over twee momenten te spreiden, zodat u in de tussentijd kunt zien welke leerlingen de afbreekscore al hebben bereikt.

Bij jonge kinderen en ook bij kinderen met leerproblemen kan het eveneens nodig zijn de afname over twee momenten te spreiden, omdat het schrijven voor hen een inspannend karwei kan zijn.

Het PI-dictee inzetten voor niveaubepaling en als signaleringsinstrument

Wanneer het PI-dictee klassikaal of individueel wordt afgenomen in het kader van het leerlingvolgsysteem, wordt een vaststaand aantal blokken afgenomen. Het PI-dictee als leerlingvolgtoets wordt dan gebruikt voor niveaubepaling of als signaleringsinstrument.

Bekijk het afnameschema als je het PI-dictee wilt inzetten voor niveau- en voortgangsbepaling.

Gebruik je het PI-dictee als diagnostisch instrument? Volg dan de richtlijnen op deze pagina.

Normeer, rapporteer en analyseer eenvoudig in het Boom testcentrum

Het normeren, rapporteren en analyseren van het gehernormeerde PI-dictee doe je online in het Boom testcentrum, het testplatform van Boom.

In dit stappenplan lees je hoe je dat doet.

Voor het normeren, rapporteren en analyseren heb je credits nodig. Bij de basisset zitten standaard 25 credits; zo kun je direct beginnen met toetsen. Daaropvolgende credits zijn leverbaar in sets van 50 en kun je hier bestellen.

Analyseren kun je pas nadat je hebt genormeerd. De foutenanalyse geeft je de juiste handvatten om de ontwikkeling van je leerlingen verder te stimuleren.

Behoort een leerling tot de 10% zwakste spellers?

Als je een leerling wilt doorverwijzen naar dyslexieonderzoek heb je een indicatie nodig of een leerling tot de zwakste 10% (E-niveau) hoort. Deze indicatie vind je zowel op een signaleringsrapport als op het diagnostisch rapport.

Als je het PI-dictee inzet als diagnostisch instrument, wordt er geen vast afnameschema gevolgd. Hierdoor is het niet mogelijk om een exact percentiel te berekenen (en de daarvan afgeleide A-E en I-V niveaus). Aan de hand van de vaardigheidsscore is voor iedere DL (didactische leeftijd) een ondergrens berekend voor een percentiel van 10. 

Bekijk een voorbeeld van een individueel rapport (diagnostisch) inclusief foutenanalyse

Bekijk een voorbeeld van een individueel rapport (signalerend) inclusief foutenanalyse

Bekijk een voorbeeld van een individueel overzicht op basis van vaardigheidsscore) (diagnostisch)

Bekijk een voorbeeld van een individueel overzicht op basis van vaardigheidsscore (signalerend)

Bekijk een voorbeeld van een individueel overzicht op basis van DLE (signalerend)

Bekijk een voorbeeld van een groepsrapport

Op deze pagina vind je (gratis) downloads die horen bij het PI-dictee.

Op deze pagina vind je veelgestelde vragen over het PI-dictee.

Algemeen

Afname

Scoren en normeren