NIO 2

• De 'nieuwe NIO' (hierna: NIO 2) heeft normen voor de maanden april, mei en juni van groep 7 (de 'oude NIO', hierna: NIO 2004, had alleen experimentele normen voor eind groep 7).
• De NIO 2 heeft volledig nieuwe normen voor groep 8 basisonderwijs en de klassen 1, 2 en 3 voortgezet onderwijs.
• In de subtests Synoniemen, Analogieën en Categorieën zijn enkele items vervangen. De vervangen items hebben dezelfde moeilijkheidsgraad als de oude items, zodat deze veranderingen geen invloed hebben op de NIO als totaal.
• Enkele oefenopgaven zijn aangepast en de tekeningen van de subtest Uitslagen zijn opnieuw getekend.
• Er is nieuw test-hertestonderzoek gedaan en nieuw aanvullend onderzoek naar de begripsvaliditeit, soortgenootvaliditeit en predictieve validiteit.
• De instructie voor de testleider is aangepast aan het nieuwe antwoordformulier.
• De vormgeving van de verschillende onderdelen is opgefrist.
• Een en ander heeft o.a. als consequentie dat alleen de NIO 2 voor indicatiestelling LWOO & Pro mag worden gebruikt (de NIO 2004 dus niet meer) en dat (maar dat spreekt eigenlijk voor zich) het NIO 2004-materiaal niet in combinatie met het NIO 2-materiaal gebruikt kan worden.

De NIO 2 is, net als de Drempeltest, een intelligentietest waarmee je de aanleg van de leerling in kaart brengt. Het belangrijkste verschil tussen beide tests is dat de NIO alleen mag worden afgenomen door (ortho)pedagogen of psychologen. De Drempeltest kan ook worden afgenomen door de leerkracht.*
  

Bekijk alle verschillen tussen de NIO en de Drempeltest.

* Wanneer bij de Drempeltest ook een IQ wordt opgevraagd, dan dient deze door een (ortho)pedagoog of psycholoog te worden geïnterpreteerd.

In de meeste gevallen wordt de NIO afgenomen om het (pré)advies te ondersteunen dat de basisschool geeft over het voor de leerling meest geschikte niveau van vervolgonderwijs. Daarnaast wordt de NIO veel gebruikt om na te gaan of een leerling binnen het voortgezet onderwijs behoefte heeft aan extra ondersteuning in het kader van de indicatiestelling LWOO en PrO. Ook middelbare scholen nemen de NIO af, in klas 1, 2 of 3. Zij doen dit om te kijken of de leerlingen op het goede onderwijsniveau zitten. 

De leerlingen in het geclusterd speciaal onderwijs (clusters 1/2 en clusters 3/4) vormen een sterk diverse leerlingengroep met soms ernstige fysieke en/of psychische beperkingen waardoor afname van de NIO meestal niet aan de orde is. Het behoort niet tot de doelstelling van de NIO om leerlingen te testen die reeds in het geclusterd speciaal onderwijs zitten.

De NIO kan wel in het speciaal basisonderwijs worden afgenomen. De afname moet op dezelfde wijze gebeuren als binnen het reguliere onderwijs. Wel is het verstandig de groepsgrootte bij afname te beperken tot maximaal 15 leerlingen. Zie ook Hoofdstuk 1 van de Handleiding en Verantwoording van de NIO.

Ja, de NIO 2 heeft volledig goedgekeurde normen voor april, mei, juni/juli groep 7.

Nee, de NIO mag alleen worden afgenomen en geïnterpreteerd door een (ortho)pedagoog of psycholoog. Onze aanlegtest voor groep 7 en 8, de Drempeltest, mag wel door de leerkracht worden afgenomen. 

Voorbereiden is niet nodig; oefenen is zelfs ongewenst. Zie het antwoord op de vraag hieronder. Een ontspannen, geconcentreerde houding tijdens het maken van de NIO is het beste. 

Nee, wij willen benadrukken dat het onverstandig en onnodig is om vooraf met de NIO te oefenen. 

De redenen om niet te oefenen met de NIO:

Oefenen kan leiden tot verkeerd schooladvies
De belangrijkste reden om vooraf niet te oefenen betreft de normering. De normen (vergelijkingsgegevens) van de NIO zijn gebaseerd op duizenden leerlingen die allemaal onvoorbereid (dus zonder vooraf te oefenen) de NIO hebben gemaakt. Als een leerling voorafgaand aan de testafname heeft geoefend met de NIO of NIO-achtige opgaven, kan dit uiteindelijk een vertekend schooladvies tot gevolg hebben. Het schooladvies zal mogelijk hoger uitpakken dan reëel is. Dit lijkt wellicht positief, maar dat is het juist niet: met een te hoog advies zal de leerling niet op de juiste plek terechtkomen, wat voor hem of haar schadelijke gevolgen kan hebben.

De NIO toetst inzicht van de leerling op basis van een nieuw soort opgaven: de NIO is een intelligentietest. Dit betekent dat de NIO de mogelijke schoolprestaties meet, en niet de feitelijke schoolprestaties (die door schoolvorderingentoetsen worden gemeten). De NIO meet dus wat een leerling in huis heeft. Als intelligentietest doet de NIO vooral een beroep op inzicht. Het uitgangspunt is daarbij de leerling zoveel mogelijk een nieuw soort problemen en opgaven voor te leggen, opgaven die dus zo min mogelijk een beroep doen op aangeleerde kennis. Oefenen met soortgelijke opgaven staat dus haaks op dat uitgangspunt en kan resulteren in een vertekend advies: de leerling wordt op een verkeerd niveau ingeschat en krijgt een te hoog schooladvies.

De leerlingen oefenen al tijdens testafname: tijdens de afname van de NIO maken de leerlingen voorafgaand aan elk onderdeel 2 tot 12 oefenvoorbeelden, die vervolgens worden besproken. De leerlingen mogen dan ook nog vragen stellen. Pas als de vragen zijn beantwoord, begint de afname van het betreffende onderdeel. Het is dus helemaal niet nodig om te oefenen!

Kortom: oefenen voor de NIO-afname kan uw kind een verkeerd schooladvies opleveren. Laat je dus niet verleiden door partijen die zogenaamde 'oefenboekjes' van de NIO aanbieden. De uitslag van de NIO en het op basis daarvan gegeven schooladvies zijn alleen betrouwbaar als de leerling niet van tevoren heeft geoefend met de NIO of NIO-achtige opgaven.

In het algemeen gaan wij uit van ten minste twee jaar Nederlandstalig onderwijs, maar veel belangrijker is dat de leerling de woorden begrijpt die in de NIO worden gebruikt.

De NIO 2 is opgenomen in de Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO schooljaar 2020-2021 en mag dus worden ingezet voor verwijzing naar het leerwegondersteunend en het praktijkonderwijs. 

Geldigheidsduur NIO-uitslag bij indicatiestelling LWOO en Pro

Let op! Hoewel de score op de NIO maximaal 2 jaar oud mag zijn (gerekend vanaf de datum van aanmelding bij het samenwerkingsverband) mag de testuitslag op een eind groep 7 gemaakte NIO 2004 niet gebruikt worden voor een toelaatbaarheidsverklaring bij instroom in schooljaar 2019-2020. Immers, de NIO 2004 was nog (en voor het laatst) toegestaan voor indicatiestelling LWOO en Pro tot en met instroom in schooljaar 2018-2019; voor instroom in schooljaar 2019-2020 mag alleen de NIO 2 worden gebruikt.

Heb je te maken met een samenwerkingsverband dat is ge-op-out, dan kan het zijn dat er andere criteria gelden. Vraagt dat daarom bij het betreffende samenwerkingsverband na.  

Uit onderzoek waarover NIO-auteur Henk van Dijk 2011 publiceerde blijkt dat, zoals ook werd verwacht, leerlingen met (ernstige) rekenstoornissen lager scoren op de twee rekenonderdelen van de NIO. Leerlingen met een specifieke rekenstoornis scoren ongeveer 7 punten lager op de NIO-totaalscore. Dit komt globaal overeen met één schoolniveau.

Leerlingen met dyscalculie scoren lager op intelligentie- en vorderingstests

Marisca Milikowski, expert op het gebied van rekenstoornissen schreef hierover in haar rekencolumn, getiteld ‘Cito kleunt’ (Balans Magazine, maart 2012): ‘Leerlingen met rekenproblemen scoren, vergeleken met vergelijkbare leerlingen zonder rekenstoornissen, ‘te laag’ op intelligentie- en vorderingentests. Het advies voor het voortgezet onderwijs zal daardoor in de meeste gevallen ook (te) laag uitvallen. Wanneer rekening wordt gehouden met een dergelijke rekenstoornis kan het advies hoger uitvallen als adequate hulp wordt geboden.’ Zij besluit haar stukje met: ‘Dit is een welkome nuttige kanttekening bij de NIO-uitslag van heel wat leerlingen. Misschien kan de Cito hier een voorbeeld aan nemen?’ Lees hier meer over in de bundel NIO & 10 jaar aanvullend intelligentieonderzoek. 

NIO-auteur Henk van Dijk doet al jaren onderzoek met de NIO bij dyslectische leerlingen. Uit zijn onderzoek uit 2008 blijkt dat dyslectische leerlingen de NIO gemiddeld niet slechter maken dan vergelijkbare niet-dyslectische leerlingen. Zoals verwacht scoren dyslectische leerlingen iets lager op het onderdeel Synoniemen, dat woordkennis meet, maar dit wordt gecompenseerd door iets hogere scores op het ruimtelijke onderdeel ‘Uitslagen’.

Geen extra tijd voor leerlingen met dyslexie

Dyslectische leerlingen krijgen daarom geen extra tijd om de NIO te maken. Zij kunnen de NIO wel maken met het speciale NIO-Dyslexiepakket: een aangepaste, vergrote versie van het opgavenboekje en het antwoordformulier. Ook slechtzienden kunnen deze formulieren gebruiken. Lees hier meer over in de bundel NIO & 10 jaar aanvullend intelligentieonderzoek. 

Intelligentiescores (en dus ook NIO-scores) zijn minder gevoelig voor milieu-invloeden dan schoolvorderingenscores. Leerlingen uit midden- en lagere milieus kunnen dus een hogere score halen op een IQ-toets dan op een schoolvorderingentoets.

Dit geldt ook voor leerlingen met een migratieachtergrond. Dit komt onder andere door de taligheid van veel schoolvorderingentoetsen. Zelfs de rekenopdrachten bevatten nogal veel taalelementen. Ook hier geldt: ga bij een schooladvies nooit alleen af op schoolvorderingen of alleen op intelligentie, maar betrek minimaal beide elementen in een advies. Lees hier meer over in de bundel NIO & 10 jaar aanvullend intelligentieonderzoek. 

Voor het normeren van de NIO in het Boom testcentrum rekenen wij geen extra kosten. Je hebt alleen de originele antwoordformulieren nodig om te kunnen normeren. Op het antwoordformulier vind je een unieke code die je tijdens het scoren invoert in het Boom testcentrum. Er worden geen credits van jouw account afgeschreven.

Dit doe je door in te loggen in jouw account in het Boom testcentrum en op Beheer > Instelling beheren te klikken. Hier selecteer je vervolgens ‘NIO 2’ en voeg je deze toe. Wanneer dit is gedaan, klik je onderaan de pagina op ‘Wijzigingen opslaan’. Hierna kun je de test normeren zoals je gewend bent.

Er zijn drie tips om snel en efficiënt te normeren:

• Houd de originele antwoordformulieren bij de hand: je hebt de unieke formuliercode nodig om te kunnen normeren (de code bevindt zich links onder op het antwoordformulier).
• Let op de volgorde waarin de scores moeten worden ingevuld.
• Heb je de NIO klassikaal afgenomen? Importeer de leerlinggegevens vanuit jouw leerlingadministratiesysteem met een zogenoemd ‘EdeXML-bestand’ (zie Handleiding Boom testcentrum, p. 22).
  
  

Zie je op tegen het scoren, normeren en rapporteren? Je kunt de NIO-Antwoordformulieren ook door de uitgeverij laten verwerken. Klik hier voor meer informatie. 

• Je kunt vanaf meerdere werkplekken en locaties normeren in hetzelfde account.
• Alle NIO-rapporten worden op één plek opgeslagen.
• Je importeert leerlinggegevens eenvoudig vanuit jullie leerlingadministratiesysteem.

Dat kan wel. Op het NIO-totaal kan een IQ-score van maximaal 145 worden behaald.
De score in de grafiek loopt inderdaad tot maximaal 130. De grafiek is namelijk ontworpen om de betrouwbaarheid van het schooladvies aan te geven. Het gebied van 130-145 is niet in de grafiek opgenomen omdat dergelijke hoge scores relatief zeer weinig voorkomen en bij een dergelijke hoge score er geen twijfel kan zijn over het schooladvies omdat dit toch altijd het hoogste advies zal zijn.
De NIO is ontworpen als een intelligentietest met als doel het geven van een advies over het best passende niveau van vervolgonderwijs.

Uit de handleiding (pagina 53): “Men kan als uitgangspunt nemen dat het verschil tussen de score op de verbale schaal en de score op de symbolische schaal meer dan 10 punten moet bedragen om er betekenis aan te hechten. In elke richting betreft dit 20% van de leerlingen in de normgroepen. Echt opvallend wordt een verschil van meer dan 20 punten; naar beide kanten heeft 5% van de leerlingen een dergelijk groot verschil”.

Of het verschil significant is (of niet), wordt op het Individuele Rapport aangegeven. Bij een significant verschil wordt tevens aangegeven of het verschil kleiner dan 0.01 of kleiner dan 0.05 is.